Τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά αποτελούν μια ενότητα φυτών που έχουν εκτιμηθεί από αρχαιοτάτων χρόνων για τις πολλές τους χρήσεις. Στο παρελθόν αποτελούσαν βασικό συστατικό για φάρμακα ,συμπληρώματα διατροφής, καρυκεύματα των φαγητών, και πολλές χρήσεις στο σπίτι, όπως στον αρωματισμό χώρων ,στις βαφές, σε προϊόντα καθαρισμού και σε εντομοαπωθητικά, τα οποία προσφέρονται σήμερα έτοιμα στο εμπόριο.
Τα φαρμακευτικά φυτά είναι ζωντανοί, αρωματικοί, έγχρωμοι και εντυπωσιακοί οργανισμοί για καλλιέργεια, χρήση και ευχαρίστηση και επί πλέον για εφαρμογές στη αρχιτεκτονική τοπίου. Η ομορφιά τους, η ευκολία στην καλλιέργεια και την φροντίδα τους, η ανθεκτικότητά τους στις εδαφοκλιματικές συνθήκες στη χώρα μας, μας κάνουν να μπορούμε να τα καλλιεργήσουμε ακόμα και στο παράθυρο του σπιτιού μας και έτσι να έχουμε τη δυνατότητα να τα χρησιμοποιήσουμε τόσο στη φαρμακευτική όσο και στην μαγειρική. Έτσι μπορούμε να έχουμε σε μια γωνιά του κήπου μας ή και στη βεράντα μας τον «αρωματικό μας κήπο», ο οποίος είναι γεμάτος χρώματα και αρώματα. Όσο μικρός και αν είναι ο κήπος σας, βότανα χωράνε παντού, ανάμεσα στα καλλωπιστικά, στα οπωροκηπευτικά, σε παρτέρια ή γλάστρες. Τα πιο γνωστά από τα βότανα και οι ιδιότητές τους που ευδοκιμούν στη χώρα μας είναι:
Δεντρολίβανο(Rosmarinus officinalis), το ελιξίριο της νεότητας. Λέγεται ότι μεταμόρφωσε μια εβδομηντάχρονη, παράλυτη με αρθριτικά σε μια ελκυστική νεαρή κοπέλα. Το ελιξίριο αυτό ονομαζόταν «το νερό της βασίλισσας της Ουγγαρίας» και είναι ένα από τα πιο όμορφα αρωματικά φυτά .Ευδοκιμεί στις συνθήκες της περιοχής μας και δεν έχει μεγάλες απαιτήσεις σε φροντίδα. Μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε σαν αφέψημα για τόνωση και διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος, είναι πολύτιμο σε σωματική και πνευματική υπερκόπωση και σε υπόταση. Ευεγερτικό σε διαταραχές του νευρικού συστήματος ενώ δυναμώνει την λειτουργία του μυαλού και της μνήμης.
Δίκταμο(Origanum dictamus), καταπραΰνει πόνους της κοιλιάς και του στομάχου, ενώ έχει και επουλωτικές ιδιότητες. Ανακουφίζει από πονοκεφάλους και πονόδοντους μασώντας τα φύλλα του για αρκετή ώρα. Επίσης, το αφέψημά του συνίσταται για νευρικές διαταραχές.
Δυόσμος και μέντα(Mentha spicata,Mentha piperata), τα πιο φυσικά αφροδισιακά. Είναι γνωστό ότι για αιώνες οι Άραβες έπιναν το αφέψημά δυόσμου ή μέντας, ως διεγερτικό της σεξουαλικής τους ικανότητας. Είναι φυτά πολύ διαδεδομένα που έχουν γρήγορη ανάπτυξη αρκεί να ποτίζονται πολύ. Τα φρέσκα φύλλα όταν τρίβονται στο κεφάλι ανακουφίζουν από πονοκεφάλους. Το αφέψημά τους συνίσταται σε δυσπεψία και διάρροια αλλά και μαλακώνει τους πόνους περιόδου.
Θυμάρι(Thymus vulgaris), ιδανικό για την τριχόπτωση και την διαύγεια πνεύματος. Πολύτιμο βότανο για το άγχος, την κατάθλιψη και την ημικρανία. Θεωρείται ότι αυξάνει την πνευματική ικανότητα και τονώνει τα νεύρα. Ανοίγει την όρεξη γι’ αυτό είναι απαραίτητο για τους υποτασικούς και τα αναιμικά παιδιά. Επίσης, καθαρίζει το στόμα και τα δόντια καλύτερα από κάθε οδοντόκρεμα. Οι Κρητικοί τρίβουν με θυμάρι τα ούλα τους γιατί πιστεύουν πως καταπολεμά την ουλίτιδα. Το μπάνιο με αρωματισμένο νερό με θυμάρι διώχνει την κούραση ενώ μασώντας τα φύλλα του ανακουφιζόμαστε από συνάχι και πονόλαιμο.
Λεβάντα(Lavandula officinalis), ανακουφίζει κάθε πόνο ακόμα και «της καρδιάς».Θεωρείται από τα πιο σημαντικά βότανα. Το αφέψημα με φύλλα και άνθη λεβάντας, χρησιμοποιώντας το ως κομπρέσα, ανακουφίζει από ημικρανίες, πονοκεφάλους, ιλίγγους, λιποθυμίες και αϋπνίες.
Λουΐζα(Lippia citriodora), από τα πιο γνωστά και αποτελεσματικά λιποδιαλυτικά. Το αφέψημά της, που είναι λίγο πικρό αλλά πίνεται εύκολα με λίγο μέλι, ανακουφίζει κάθε είδους πόνο.
Μαντζουράνα(Origanum marjorana), καταπολεμά το άγχος και τους πονοκεφάλους και θεωρείται πολύ καλό φάρμακο για κρυολόγημα, αμυγδαλίτιδα, βρογχικά και άσθμα. Επίσης πολύ αποτελεσματικό για δυσπεψία και ανορεξία.
Μελισσόχορτο(Melissa officinalis), για την υπέρταση και τα γηρατειά. Τονωτικό για την καρδιά τον εγκέφαλο και ευεγερτικό για περιπτώσεις πνευματικής κατάπτωσης. Επιπλέον τα φρέσκα φύλλα χρησιμοποιούνται για ν’ ανακουφίσουν τους πόνους και τη φλόγωση από τσιμπήματα εντόμων.
Ρίγανη(Origanum vulgare), για τους πόνους των δοντιών και των ρευματισμών. Η θεραπευτική της αξία είναι γνωστή εδώ και χρόνια, αφού πίνοντας το αφέψημά της καταπραΰνονται σπασμοί, δηλητηριάσεις και κολικοί ενώ η εξωτερική της χρήση ανακουφίζει τσιμπήματα που πονούν.
Φασκόμηλο(Salvia officinalis), ανυψώνει όλες τις δυνάμεις του οργανισμού ενώ οι γαργάρες με το αφέψημά του ωφελούν την φαρυγγίτιδα και στο βράχνιασμα.
Οι ευεγερτικές ιδιότητες των βοτάνων είναι γνώστες από την αρχαιότητα, ενώ για το εμπόριο των μπαχαρικών και των βοτάνων έχουν γίνει μέχρι και πόλεμοι. Σήμερα, μπορούμε να καλλιεργήσουμε τα δικά μας αρωματικά και να έχουμε την δικιά μας παραγωγή, πολύ καλύτερη ποιοτικά από τα συσκευασμένα μυρωδικά του εμπορίου, απλά και εύκολα.
Τα αρωματικά φυτά χρησιμοποιούνται φρέσκα ή αποξηραμένα. Για την αποξήρανση των μυρωδικών είναι απαραίτητα τρία στοιχεία: η σκιά, ο αερισμός και λίγη ζέστη. Αφού μαζέψετε τα βότανά σας, μην τα αφήνετε απευθείας στο φως του ήλιου. Δέστε τα χαλαρά με σπάγκο ή κλωστή και κρεμάστε τα ανάποδα σε ζεστό, σκιερό και καλά αεριζόμενο μέρος προσέχοντας να μην ακουμπούν σε τοίχο ή άλλο αντικείμενο. Μόλις αποξηραθούν μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε τριμμένα σαν μυρωδικό σε σάλτσες, για ν’ αρωματίσετε το κρέας, το ψάρι ή τα πουλερικά. Γι’ αυτό το σκοπό ιδανικά είναι η ρίγανη, το δεντρολίβανο, το θυμάρι, το φασκόμηλο και η δάφνη. Το αφέψημα τους, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για θεραπευτικούς σκοπούς ενώ κάποια από αυτά , όπως η λεβάντα και η μαντζουράνα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως φυσικά αρωματικά χώρου. Η φύση έχει τους τρόπους της να μας ανακουφίσει, να μας θεραπεύσει, να νοστιμίσει τα φαγητά μας και να δώσει φρεσκάδα στο χώρο μας. Το μόνο που μας μένει είναι να την μεταφέρουμε στον κήπο και το μπαλκόνι μας.
